THE SENTENCE* ဝါက်အေၾကာင္း

ဝါက်အေၾကာင္း ေျပာဆုိသည့္အခါ ကတၱား၊ ၾကိယာ၊ ကံ ဟူ၍ အပုိင္းသုံးပုိင္းကုိ အဓိကအားျဖင့္ ေျပာၾကဆုိၾကသည္။ အဂၤလိပ္လုိဆုိလွ်င္ (Sentence= Subject+ Verb+ Object)ဟူ၍ မွတ္မိလြယ္ေအာင္ ဆုိႏုိင္သည္။
တစ္ခါတစ္ရံ Object မပါလွ်င္လည္း ျဖစ္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ ဝါက်၌ အေျခခံသေဘာအရ ကတၱား (Suject)ႏွင့္ ၾကိယာ (Predicate) ဟူ၍ အပုိင္းၾကီးႏွစ္ပုိင္းရွိသည္ဟုဆုိရေပမည္။
The naming part of the Sentence is Suject. ဝါက်၏ အမည္နာမေဖာ္ျပေသာ အပုိင္းသည္ ကတၱား ျဖစ္သည္္။ The telling part of the Sentence is Predicate.
ဝါက်၏ အေၾကာင္းအရာ ေဖာ္ျပေသာ အပုိင္းသည္ ဝါစက ျဖစ္သည္။
(မွတ္ရန္။ ။ဝါစကၤ၌ ပါေသာ ၾကိယာ- Verb ႏွင့္ ဝါက်အစိတ္အပုိင္းၾကီးျဖစ္ေသာ ဝါစက- Predicate တုိ.မွာ ေရာေထြးစရာ မရွိပါ။ Verb ထက္ predicate က ဝါက်အစိတ္ပုိင္းအေနျဖင့္ ၾကီးမားက်ယ္ျပန္.သည္။
တနည္းဆုိလွ်င္ Predicate ဟု ဆုိလွ်င္ Verb သည္ အက်ဳံးဝင္သည္။) တစ္ဖန္ ကတၱား ဟုဆုိရာ၌ ဝါစကၤ၌ပါေသာ နာမ္- Noun ႏွင့္ နာမ္စား - Pronoun တုိသည္ အက်ဳံးဝင္သည္။

ဝါက်သည္ ေအာက္ပါကိစၥ ေလးခုအနက္ တစ္ခုခုကုိ ေဆာင္ရြက္သည္။
၁။ ေဖာ္ျပခ်က္တစ္ခုကုိျပဳသည္။ = makes a statement.
၂။ေမးခြန္းေမးသည္။ =asks a questiom.
၃။ အမိန္.ေပးသည္ ေတာင္းပန္ခ်က္ျပဳသည္။ =gives acommand or makes a request.
၄။ အံ့အားသင့္စကားကုိဆုိသည္။ =makes an exclamation.
ဥပမာ- 1= Mg Hla goes to school. (Statement)
2= Does Mg Hla go to school? (Question)
3= Please let me go home. 3=Shut the door. (Request)
4= How hot it is! (Exclamation)

ဝါက်အမ်ဳိးအစား သုံးမ်ဳိးရွိသည္။
(1) Simple Sentence.
(2) Compound Sentence.
(3) Complex Sentence. စသည္မ်ားျဖစ္ပါ၏

ဥပမာ-
Mg HLa --------Subject
goes to school -----------Predicate
Mg HLa ---Subject; Does go to school =Predicate
တတိယ ဝါက်ႏွစ္ခုမွာ ေတာင္းပန္ခ်က္ႏွင့္ အမိန္.ေပးဝါက်မ်ားျဖစ္သည့္အတြက္ Subject ကုိ ျမွဳပ္ထားသည္။ သုိ.ေသာ္ Subject မွာ သိျပီးသားျဖစ္သည္။ =(Please Let me go home) (Shut the door)
အာေမၮိတ္ စကာားျဖစ္သည့္ =(How hot it is! ဘယ္ေလာက္ပူပါလိမ့္ )ပူတာကုိ ေျပာမျပႏုိင္ေလာက္ေအာင္ ပူျပင္းလွသည္ဟုဆုိလုိခ်င္သည္ =It is very hot .အလြန္ပူသည္ ဟူ၍ျဖစ္မည္။ထုိ.ေၾကာင့္ (Subject သည္ It ျဖစ္သည္။ is very hot သည္ Predicate ျဖစ္သည္။)
Subject =the naming part of a sentence.
Predicate =the telling part of a sentence.
Simple Sentence(ရုိးရုိးဝါက်) ဆုိသည္မွာ Finite Verb- အရင္ခံ ၾကိယာ အနည္းဆုံး တစ္ခုသာ ပါရွိသည့္ ဝါက် ျဖစ္သည္။ ဝါက် တစ္ခုထည္းမွာ အဓိကၾကိယာ တစ္ခုထက္ပုိ၍ ပါလွ်င္ ရုိးရုိးဝါက် Simple Sentence မဟုတ္ေတာ့ေပ။ Compound Sentence or Complex Sentence တမ်ဳိးမ်ဳိး ျဖစ္ရမည္။
ဥပမာ-
(1) I am teaching you English and you are Learning English from me.(Compound Sentence)
*I am teaching you English .
*You are Learning English from me.ထုိဝါက်ႏွစ္ခုကို and ႏွင့္ဆက္ထားသည္။ ဝါက်မ်ား၌ သီးသန္. ၾကိယာမ်ားပါရွိသည္ (am teaching and are Learning) စသည္တုိ.ျဖစ္၏ ။

(2) When the thif saw the police officer, he ran away. (Comple Sentence)
*(1) The thif saw the police officer.
*(2) He ran away. ဤဝါက်၌လည္း ဝါက်တုိ ႏွစ္ခုပါသည္။ ထုိဝါက်ႏွစ္ခုကုိ When ျဖင့္ အုပ္၍ ဆက္ထားသည္။--------

*အဂၤလိပ္-သဒၵါ English Grammar(Parts of Speech*

ပထမဦးစြာ နားလည္ဖုိ.လုိအပ္သည္.-အဂၤလိပ္စကား၌ ပါရွိေသာ စကားလုံးမ်ား၏ အပုိင္းရွစ္ပုိင္းမွာ(ဗမာလုိ ဝါစကၤ ဟုေခၚျပီး -အဂၤလိပ္=parts of speech)

(1)=Noun-နာမ္

(2)=Pronoun-နာမ္စား

(3)=Adjective-နာမဝိေသသန

(4)=Verb-ၾကိယာ

(5)=Adverb-ၾကိယာဝိေသသန

(6)=Preposition-ဝိဘတ္

(7)=Conjuction-သမၺႏၶ

(8)=Interjection-အာေမဋိတ္ တုိ.ျဖစ္သည္။

*

၁။ အဂၤလိပ္သဒါၵက-Noun ဟုေခၚေသာ(နာမ္=အမည္နာမ)မ်ားကုိ

ဥပမာ-man,dog,house,town,table,chair,croud,speech,burma,yangon,madalay,U ba,Dawhla,mamay,john,smith,marysky,air,tree,trade,iron,oil,(sweetness,prayer,greed,anger=ခ်ဳိျခင္း၊ခ်ဳိသည့္အျဖစ္၊ ဆုေတာင္းခ်က္၊ဆုေတာင္း၊ေလာဘ၊ေဒါသစသည္တုိ.မွာ အရာဝတၱၱဳမ်ဳိးမဟုတ္ေသာ္လည္း၊နာမ္ဟုသိႏုိင္ေသာအရာမ်ားျဖစ္ပါ၏ ။

*

၂။ အဂၤလိပ္သဒၵါက-Proniun ဟုေခၚေသာ(နာမ္စား=နာမ္၏ အစား အသုံးျပဳေသာ)စကားလုံးေတြကုိေျပာဆုိရာ၊ေရးသားရာမွာနာမ္တပုဒ္ကုိထပ္ခါတလဲလဲ မသုံးခ်င္လုိသည့္အခါ-

ဥပမာ-I,you,He,She,Who,what,that,this,anyone,someone,စသည့္တုိ.ကုိ နာမ္စား ဟုသိႏုိင္ပါတယ္။

*

၃။ အဂၤလိပ္သဒၵါက-Adjective ဟုေခၚေသာ(နာမဝိေသသန=နာမ္ကုိအထူးျပဳေသာ) စကားလုံးေတြကုိ-

ဥပမာ-a bad boy, a good man, a beautiful flower, a Lazy woman (bad,good,beautiful,Lazy) စသည့္တုိ.ကုိ Adjectives မ်ားဟုသိႏုိင္ပါ၏ ။

နာမဝိေသသန=Adjectives မ်ားစြာရွိသည္။ အေရတြက္ျပ နာမဝိေသသန ပုဒ္မ်ား-many,much,little,few,every,each,no,a,an,စသည္တုိ.လည္း ရွိပါေသး၏ ။

*

၄။ အဂၤလိပ္သဒၵါက-Verb ဟုေခၚေသာ(ၾကိယာ=လွူပ္ရွား၊ ျဖစ္တည္မွူႏွင့္ပုိင္ဆုိင္မွူ.)စသည့္တုိ.ကုိ ေဆာင္ရြက္ေပးေၾကာင္းကုိျပသည့္ စကားလုံးမ်ားကုိ-

ဥပမာ- THe dog bites. They came here, I am in the room, The boys play soccer. She saw him, He sees the girl, She has blue eyes,(bites,came,am,play,saw,sees,has,)စသည္တုိ.ျဖစ္ေၾကာင္း သိႏုိင္ပါတယ္။ ၾကိယာ ပုဒ္တုိ.သည္ နာမ္ပုဒ္မ်ားနည္းတူ မ်ားစြာရွိပါသည္။

*

၅။ အဂၤလိပ္သဒၵါက-Adverb ဟုေခၚေသာ(ၾကိယာဝိေသသန=လွူပ္ရွား ျဖစ္တည္မွူ.ႏွင့္ ပုိင္ဆုိင္မွူ.တုိ.ကုိ အထူးျပဳေသာ)စကာလုံးမ်ားကုိ-

ဥပမာ-He ran quickly. I saw yesterday. Come inside.He acted wisely.She came only once.စသည္တုိ.ျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာႏုိင္ပါတယ္။

*

၆။ အဂၤလိပ္သဒၵါက- Preposition ဟုေခၚေသာ(ဝိဘတ္=ၾကိယာႏွင့္နာမ္တုိ.ကုိ ဆက္သြယ္ေပးေသာ)စကားလုံးမ်ားကုိ-

ဥပမာ-I sent a book to him.

He look at me. The monkey want up the tree. The chair is near the table.စသည္တုိ.ကုိေလ့လာႏုိင္ပါသည္။

*

၇။ အဂၤလိပ္သဒၵါက- Conjuction ဟုေခၚေသာ(သမၺႏၶ=စကားလုံးေတြကုိ ဆက္စပ္ ေပးေသာ)စကားလုံးကုိ-

ဥပမာ-Jack and Jill,a boy with a dirty face but a pleasant smile.He worked hard because he wanted to get the money. စသည္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း---

*

၈။ အဂၤလိပ္သဒၵါက- Interjection ဟုေခၚေသာ(အာေမဋိတ္=ၿဗဳန္းကနဲ. စိတ္အာရုံမွ)ျဖစ္ေပၚလာမွူ.ကုိ-

ဥပမာ-Hello! Ah! Oh! wow! what, a pity!စသည့္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ။*******